Thema's uit het leerplan
Leerplan
De vraag is niet wat de mens moet kunnen en weten teneinde zich in de bestaande sociale orde in te kunnen voegen, maar wel, wat er in aanleg in de mens aanwezig is en in hem ontwikkeld kan worden. Pas dan kan de opgroeiende generatie de maatschappij steeds opnieuw met nieuwe krachten verrijken.
Voor elk leren is er een 'gevoelige' periode. Deze gevoelige periodes hangen nauw samen met de ontwikkelingsfasen van het kind. Hoe beter we de ontwikkeling van het kind begrijpen, hoe nauwer we het leren hierbij kunnen laten aansluiten.
Wanneer het intellect reist op de vleugels van Goedheid, Schoonheid en Waarheid, kan het nieuwe hoogten bereiken.
Kleuterleeftijd 0-7
Spel, muziek en beweging, vertellen van sprookjes, verhaaltjes over de gewone dingen van de dag, natuurverhaaltjes.
Ritme in het dagelijkse gebeuren is een belangrijk deel in het werken met de kleuter.
Basisonderwijs 7-14 jaar
Het bijzondere van dit leerplan ligt in de wijze waarop de inhouden aangeboden worden. Eerst ontmoet de leerling de lesstof; de ontmoeting wordt tot ervaring; uit de ervaring kristalliseert het begrip van wat hij ontmoet heeft.
Perceptie, gevoel, idee: drie stappen in een waar leerproces – een leerproces dat in harmonie is met de kinderlijke bestaanswereld; een leerwijze dat aansluit op wat het kind nodig heft. De lessen zijn levend en interessant, de verbeelding wordt aangesproken en geactiveerd. Niet alleen hoofd wordt aangesproken, maar ook hart en hand. Het kind ontwikkelt doelgerichtheid, verantwoordelijkheidsgevoel, zelfstandigheid en respect en bewondering voor de natuur en voor de wereld.
Tussen 7 en 14 beleeft het kind alles sterk vanuit zijn gevoelswereld. Alles dat het leert vanuit de verbeelding en op een kunstzinnige wijze werkt diep en blijvend in. Door het vertellen van verhalen, interactieve rollenspel en het herbeleven van wat het gehoord, beleefd of ervaren heeft met behulp van kunstzinnige en creatieve activiteiten komt een dieper begrip van de geleerde stof tot stand.
In deze leeftijdsperiode worden sociaal bewustzijn en ordening ook ontwikkeld. Het zijn belangrijke vormgevende jaren in het leven van het kind.
Verhalen horen bij de wereld van het kind. Ze voeden de verbeeldingskracht. Via de verhalen leren de kinderen op een bijzondere manier allerlei aspecten van het leven kennen. De verhalen volgen het kind in zijn ontwikkeling.
In deze website is de aandacht gericht op kinderen met een ontwikkelingsachterstand.
Het basisleerplan wordt aangepast. De kinderen leren meestal niet rekenen of lezen en schrijven. Zij kunnen anders veel baat hebben bij het brengen van de verschillende vakken op een aangepast niveau. Het doel is om ze zoveel mogelijk in de gelegenheid te stellen om hun lichamelijke instrument optimaal te leren gebruiken, elk naar zijn eigen mogelijkheden. Ook al hebben zij een grote achterstand bij kinderen met een normale ontwikkelingspatroon.
Verder wordt er van uitgegaan dat deze kinderen ook de wetmatige ontwikkelingsfasen doormaken, net als alle andere kinderen. Zij worden op hun eigen leeftijd aangesproken. Ieder kind is een uniek individu; het krijgt de mogelijkheid om op te nemen dat wat het kan - niets meer maar ook niets minder! Het gaat hier niet om kennis te vergaren, maar vaardigheden aan te leren naar eigen potentieel vermogen. Zo leert het op een optimale wijze in de wereld te staan. Het wekken van interesse in de wereld en in de mensen is een belangrijk onderdeel van deze benadering. Veel meer nog dan in de gewone vrije scholen moet de leerstof op een kunstzinnige wijze aangeboden wordt. Liedjes, gedichten, spelletjes, verhalen, poppenspelen en klassenspelen, toneelspel, tekenen, schilderen, kleien - daarmee wordt de leerinhoud gepresenteerd.
Kleuterleeftijd 0-7
Spel, muziek en beweging, vertellen van sprookjes, verhaaltjes over de gewone dingen van de dag, natuurverhaaltjes.
Ritme in het dagelijkse gebeuren.
Klas 1 - groep 3 - eerste leerjaar - leeftijd 6,7
Voor de kinderen in het algemene onderwijs: beginnend schrijven, beginnend rekenen, sprookjes van Grimm. De kinderen op de KDC zullen mogelijk in de hierop volgende jaren telspelletjes blijven doen; daardoor krijgen de kinderen de gelegenheid om door het herhaalde aanbod, eenvoudige begrippen eigen te maken. Ook het aanleren van de letters kan op deze wijze steeds weer aangeboden worden. Het hangt van het individu af, wat hij of zij zich eigen kan maken. Taalontwikkeling vormt uiteraard doorgaans een integraal deel van het leergebeuren.
Klas 2 - groep 4 - tweede leerjaar
Verder werken aan schrijven, lezen en 'rekenen', zoals hierboven uiteengezet. Taalontwikkeling komt tot stand door verhaaltjes, liedjes en spelletjes. ; Vertelstof uit de fabels en heilige legenden.
Kennis van de eigen omgeving door verhalen - bekende dieren, planten en gesteenten. De hemel, de wolken, de weiden, de rivieren: door levende vertellingen, liedjes en versjes komen hun karakteristieke eigenschappen naar voren (niet op een abstracte wijze kennis aanbrengen).
Klas 3 - groep 5 - derde leerjaar
Verhalen uit de Oude Testament.
Heemkunde. De ambachten (bij voorbeeld bouwen, de boerderij, de smid)
Grammatica - leren onderscheiden tussen de woordsoorten - sommige dingen hebben namen, andere drukken handelingen uit; op een kunstzinnige wijze worden de kinderen spelenderwijs, zonder dat zij het zelf merken, bewust dat de taal uit verschillende woorden opgebouwd worden.
Klas 4 - groep 6 - vierde leerjaar
Verhalen uit de Germaanse mythologie (de Edda).
Heemkunde (Aardrijkskunde) de eigen omgeving verkennen.
Mens en dierkunde. De mens als drieledig wezen - denken, voelen en willen; de dieren specialiseren in specifieke kwaliteiten - eenzijdige eigenschappen komen tot stand.
Taalontwikkeling - De voorheen behandelde aspecten kunnen weer verder belicht en herhaald worden. De tijden - tegenwoordige tijd, verleden tijd, toekomstige tijd - kunnen spelenderwijs met spelletjes en/of gedichtjes en toneeltjes uitgebeeld, bewust gemaakt en ingescherpt worden. Karakters uit de Edda (de Nornen) kunnen hierbij gebruikt worden. Gedichten in stafrijm/alliteratie = herhaling van beginklanken, met namen de medeklinkers (lief en leed, huis en haard).
Klas 5 - groep 7 - vijfde leerjaar
Vertelstof uit de oude mythologieën en culturen van India, Perzië, Egypte & Babylonië en Griekenland.
Overgang na geschiedenis van de Grieken, Alexander de Grote.
Plantkunde - ontwikkeling van de plant en de plantsoorten, verschillende bladvormen, zaadvorming en vruchtvorming.
Aardrijkskunde - verbouwing en produceren van producten, onderlinge afhankelijkheid en verbindingswegen
Taalontwikkeling uitbreiden - indirecte en directe rede.
Klas 6 - groep 8 - zesde leerjaar
Romeinse geschiedenis.
Taalontwikkeling - brieven schrijven, vriendschappelijk zowel als zakelijk.
Aardrijkskunde - klimaat, mineralen en gesteenten.
Natuurkunde - klank, licht en kleur, magnetisme, elektriciteit, warmte.
Klas - 7 & 8 - groep 9 & 10 - zevende & achtste leerjaar
De cognitieve activiteiten en lesinhoud worden steeds minder belangrijk en er wordt meer aandacht geschonken aan het verwerven van praktische vaardigheden - textielbewerking, houtbewerking, tuinbouw, voedselverwerking.
Taalontwikkeling - uitdrukkingsvormen met gevoelswaarde (wens, verbazing etc.).
Vertelstof en geschiedenis - Middeleeuwen, industriële revolutie
Aardrijkskunde - kennis van andere landen en volken en hun leefwijze.
Biologie - gezondheidsleer en voeding.
Natuurkunde.
De dagindeling
Verzorging, maaltijden en toiletroutine nemen een groot deel van de tijd in beslag. Niettemin vormt het pedagogische aanbod een belangrijk deel van het dagelijkse programma.
In het ochtendbegin wordt oefeningen gedaan om ruimtelijke oriëntatie te verwerven, klankoefeningen worden gegeven om het gehoor te ondersteunen bij het discriminerend luisteren en natuurlijk ook te leren om ze te gebruiken in zover het in het vermogen van ieder individueel kind ligt. Ritme en muziek krijgen veel aandacht.
Dagelijks wordt er verhalen verteld of voorgelezen. De lesstof aanbod vormt een geïntegreerd geheel van de kunstzinnige activiteit van de dag. Door het voorschilderen of voortekenen (op de schrijfbord) kan de inhoud begrijpelijk gemaakt worden. De liedjes, gedichtjes en toneelspelletjes worden op verschillende tijden van de dag ingevlochten. Individuele ontwikkelingsgerichte activiteiten worden ook aangeboden. Veel aandacht wordt doorgaans besteed aan muziek en beweging en aan het ontwikkelen van allerlei vaardigheden.
Bronnen
- Hiberniaschool – België
- De Vijfster - V.S.Apeldoorn
- V. S. Alkmaar
- V.S. Ede
- Michaelschool - V.S. Leeuwarden
- Millennial Child – Waldorf Homeschool, Eugene Schwartz
© Helend opvoeden 2025
