Observatie van uiterlijke kenmerken
aan de hand van de vier wezensdelen
Een observatiemethode rond het vierledige mensbeeld ter ondersteuning van de waarneming voor de kinderbesprekingen.
Dit lijst met kenmerken is mij al bekend van minstens vier decades geleden. Hij biedt, denk ik, de mogelijkheid om nog een 'levende' observatie te bewerkstelligen vanuit karakteriseringen, in tegenstelling tot de meer wetenschappelijke, diagnostische methodes die nu vereist worden.
Kenmerken van het fysieke lichaam
| Indruk | oud/jong lang/kort dik/dun |
| Huidskleur | |
| Spreken verstaanbaar? | slissend/stotterend welke klanken problematisch? binnensmonds nat? |
| Geen spraak | welke klanken indien enige? |
| Gestalte | tweeledig = verhouding hoofd /ledematen hoe staat hij/zij: recht/gebogen lichamelijke gebreken/afwijkingen? |
| Hoofd | drieledig = afstand haargrens-wenkbrauw wenkbrauw- neuspunt neuspunt-kin |
| Haar | glanzend/dof kleur stijl/krul kruin-meerdere? |
| Ogen | glanzend/dof kunnen ze schitteren? |
| Gezichtsvermogen | ver-/bijziend stand-scheel? |
| Neus | rond/spits sterk gevormd/niet neusvleugels: wijd/smal |
| Mond/lippen | wijd/smal dik, ongevormd/dun, sterk gevormd |
| Oren | inplant (hoogte/recht) vorm |
| Gebit | over/onder/open beet tandvlees bloot bij lachen? wisselen- hoe verloopt het? tanden groot/klein veel gaatjes grote spleten? stand- netjes/schots en scheef? hard/zacht |
| Gelaatskleur | dof/egaal/gevlekt |
| Hals | kort/lang |
| Romp | buik plat/bol |
| Ledematen | kort/lang handen: kort/lang vingers: spits/dik nagels: hard/zacht hoekig/rond van vorm? benen: x/o voeten: plat/hol naar binnen/buiten gericht |
| Motoriek | fijne grove houterig/krampachtig/ongeremd links/rechtshandig |
Kenmerken van het etherlichaam
| Lichaamsgestalte | rond/gevuld/mager |
| Huid | gezond/vaal droog/nat |
| Gelaat | bleek/blozend gezond/pips |
| Ogen | glanzend/dof |
| Gebit | tandenrij regelmatig/schots en scheef veel gaatjes? wanneer begon het wisselen? |
| Ademhaling | vrij door de neus of obstructie? amandelen/neusamandelen |
| Regeneratie na ziekte | kastplantje/vlot gezond? |
| Energie | fit/gauw moe? is er sprake van 'woekeren' |
| Gewoonten | t.o.v. slapen t.o.v. eten vastgezet/beweeglijk |
| Ecologische plaats in de klas | in volle licht/in schaduw van ander |
| Denken | geheugen leren concentratie schilderen nat/droog vormtekenenen |
| Levensprocessen | vloeistofhuishouding bloedsomloop uit/afscheidingen zweten/urineren/ontlasting groeiprocessen |
| Vormkrachten | skelet |
Kenmerken van het astraallichaam
| Kruin | zijn er meerdere? |
| Beet | open? bovenkaak naar voren? |
| Tandvlees | bloot bij lachen? |
| Motoriek | grove en fijne- gevoel voor bewegen (toneelspelen, schilderen) houterig/harmonieus |
| Sociaal contact | teruggetrokken/spelen met anderen op volwassenen gericht |
| Sociale plaats | |
| Gevoelsleven | kwetsbaar? |
| Driften | sterk? |
| Sympathieën/antipathieën | waarvoor? |
| Zorg voor het werk | slordig/netjes |
Kenmerken van het Ik-organisatie
| Biografie | terugkerende thema's |
| Vroege ontwikkeling t.o.v. | lopen spreken denken |
| Hoe is de initiatiefkracht? | |
| Hoe is het doorzettingsvermogen? | |
| Hoe is de intelligentie? | |
| Hoe gaat het om met gevoelens en driften? | beheersen/zichzelf verliezen |
| Hoe is het spreken? | slissen/mompelen/stotteren |
| Beheersing van de motoriek | grove fijne lopen zwaar/luchtig/op de tenen staan hoe? houding rechtop/gebogen |
| Benen | x/o |
| Voeten | plat/hol |
© Helend opvoeden 2025
