Vormen lopen

Bewegingsoefeningen  

De wil aanspreken

Wanneer we vooruit stappen of bewegen spreken we het wilsgebied aan. Dit is, eens het op dreef is, een vrij onbewust gebied. Wanneer we echter achterwaarts bewegen wordt de oefening sterk met het denken gegrepen. Vanuit het wilsgebied stromen de krachten tot in het bewuste, in het denken. Wanneer we iets écht willen leren kennen, moeten we het maar eens in twee richtingen doen: voor- en achterwaarts.

Een sociale oefening

De kinderen staan in de kring, en zeggen een spreuk. Geen spreuk waarbij ze stilstaan, maar waarbij ze handen geven, een stap naar voor zetten, een stap achteruit, en de handen weer lossen. De tekst hierbij is:

We horen bij elkaar (handen geven en stap voorwaarts)

We blijven bij elkaar (stap achteruit)

We leven met elkander: (de handen op en neer bewegen en loslaten)

Bij deze oefening, die gedurende drie jaar haast elke dag gezegd wordt, is er ook veel aandacht voor de gezamenlijke, krachtige, maar toch ook vloeiende beweging. De kinderen letten op elkaar. Is mijn stap niet groter dan die van het kind naast me? De kring moet mooi rond blijven. Dat is een sociale oefening, maar werkt ook in op de vormkrachten, dus ook het middengebied, van elk kind. Het is ook aandacht voor het evenwicht. Aandacht voor de eigen plaats in de groep.

Ook de beweging van de armen krijgt veel aandacht. Samen op en neer. Een vloeiende, golvende beweging die de hele kring rond gaat.

Een wilsoefening

Ook in spreukvorm. Het is een aanzet, een aansporing om de dag goed te beginnen.

Ik wil ernstig werken Ernstig werken wil ik.

Deze spreuk wordt driemaal gezegd. De kinderen klappen en stappen erbij ritmisch. Heel kordaat en krachtig. Hierbij staan ze wel nog in de kring, maar toch is ieder nu meer individueel.

Spreken en stappen

Een harde (reuzen-)stap op de beklemtoonde lettergreep, een zachte (kabouter-)stap op de onbeklemtoonde lettergreep. Dit werkt het meest direct, en wordt door de kinderen spontaan meegezegd en gestapt. Het lijkt aanvankelijk wat chaotisch, maar de meeste kinderen hebben snel het juiste ritme te pakken. Wanneer het dan goed zit lijkt het wat barbaars zelfs. En gaat de mooie versvoet door de te hard gestampte versvoet aan stukken. Je zou kunnen zeggen dat de kinderen hierdoor té hard incarneren. Nu valt het bij dit ritme nog mee:

Kom en laat ons dansen, springen...

Maar als je een ritme neemt zoals in het volgende versje:

Wij rijden met geweld, hoe-hoe!

Stap dat eens enkele keren krachtig, dan voel je welke opzwepende kracht er van deze versvoet uitgaat. En wel duidelijk van de versvoet, niet van de tekst. De kinderen mogen dat aan den lijve ondervinden, en zullen dus verschillende gedichtjes of versjes in verschillende versvoeten krachtig stappen.

Variant: de harde stap wordt vervangen door een klap in de handen. De kleine stap blijft.

Ook hiervan het tegengestelde: de zachte stap wordt vervangen door een lichte klap in de handen, de zware stap blijft.

Een manier om het ingespannen werk - wat de ritmische oefeningen toch wel zijn - te onderbreken zijn de kinder- en volksdansjes. Of nu en dan een spelletje tussendoor. Daarna is de aandacht er weer helemaal.

Bovengenoemde drie oefeningen zijn van Luc Cielen

Ritmische beweging en rekenen

• tellen (voor- en achterwaarts)
• ritmisch tellen in tal van variaties, zodat al klappend en stappend de tafels van vermenigvuldiging zicht- en hoorbaar worden.
• concentratieoefeningen met tellen.
• Ritmische beweging en taal
• bewegen op ritmen
• maat en ritme, ritmische oefeningen met ballen en stokken
• het alfabet ritmisch klappen, stappen, voorwaarts en achterwaarts
• gedichten die aansluiten bij de leerstof (taal, W.O., geschiedenis) stappen en klappen
• versvoeten (jambe, trochee, dactylus, anapest) stappend en klappend ontdekken
• choreografische elementen kunnen in alle oefeningen worden ingebracht.

© Helend opvoeden  2025