Hoe een boom leeft
Het leerplan - vijfde klas
Achtergrondstudie voor de leerkracht
Levensprocessen (schematisch)
Doodskrachten
De aarde is een levend, organisch wezen. De boom wortelt hierin en onttrekt levende sappen uit de aarde. De sapstroom stijgt op door de holle vezels van de buitenste houtlagen (spinthout). Tenslotte bereiken de sappen de uiterste periferie van de boom: het oppervlak van de bladeren.
De opstijgende sappen verliezen de verbinding met de levende aarde, en sterven daarom af. Dit leidt tot verharding en mineralisering. De vorming van kernhout is hiervan het gevolg.
Levenskrachten
De eigenlijke stofwisseling van de boom vindt in de periferie plaats, op het oppervlak van de bladeren en zelfs daarbuiten. Vanuit de kosmos, door inwerking van lucht, licht en warmte, vloeien nieuwe levenskrachten in de boom.
Vanuit de bladeren vloeit een tweede sapstroom door de bast omlaag. Deze stroom geeft de boom voortdurend fris nieuw leven, en zet aan tot de vorming van bladeren en bast.
Dit is eenvoudig aan te tonen. Als je de bast van een takje doorsnijdt, gaat het leven boven de snede gewoon verder. Eronder verwelken de bladeren.
N.B. Verwar de bast niet met de schors. Dat zijn namelijk dode stoffen die de boom naar buiten toe heeft afgestoten. De levende bast ligt hier onder.
Onder de bast bevindt zich het cambium, een zeer dun vlies. Het cambium is het meest vitale deel van de boom. Van hieruit wordt naar binnen toe het nieuwe hout gevormd.
Warmtekrachten
Met de afdalende sapstroom dalen ook de warmtekrachten in de boom neer. Ze worden werkzaam in het cambium. Hierdoor ontstaat gom en hars. Ook de mergstralen (radiaalstralen) worden door de warmtekrachten gevormd.
Hars draagt de kenmerken van het spirituele. Het is een sterk brandbare, vurige stof, en het heeft conserverende eigenschappen. De geur is aromatisch en verheven. Iedere houtsoort dankt zijn specifieke geur aan de aanwezige hars. Echte kerkwierook is ook een harssoort.
Radiaalstralen geven glans en tekening aan het hout. Dit is bij iedere houtsoort anders, en hierdoor wordt het karakter van de verschillende soorten bepaald.
De warmtewerking is als een hoger element in het wezen van de boom te beschouwen.
www.wilfriednauta.nl/atelierhetezeltje/cursus/
© Helend opvoeden 2025
