Maria Lichtmis (2)
Samenvattend is het grondmotief van dit oeroude feest het gedenken dat Moeder Aarde het nieuwe licht opdraagt aan de schepping. Zelf gereinigd, doorlicht, is zij hiermee een beeld van ons lichaam als drager van de lichtende, scheppende, geestkrachten, die wij ten goede kunnen laten komen aan de aarde en haar bewoners.
Het gaat om onze aarde, niet voor niets 'Moeder' Aarde genoemd, die ons voedt, die ons het leven schenkt, die ons behoedt en die ons ons levenspad geeft. Op de seizoentafel kan Moeder Aarde met haar wortel- en bloemenkindertjes deze gang van binnen naar buiten zichtbaar maken. Op 2 februari zelf kun je vaak bij het ontbijt kunst- of kaarslicht weer 'missen', omdat het licht van buiten alweer toegenomen is. Gunt u uzelf en uw kinderen deze waarneming eens!
Om het feest te kunnen 'bevatten' zijn de volgende symbolische handelingen mogelijk:
- In een schaal met een laagje water (symbolisch voor de bron van alle groeikracht) worden kaarsrestjes opgebrand.
- In de loop van de dag brengen we alle kaarsrestjes uit de donkere tijd naar buiten en laten ze daar opbranden in de donkere aarde. Zo helpen we Moeder Aarde in haar oplichtende groeikracht omhoog.
In de natuur vinden we de eerste tekenen van het naderend voorjaar. Onder de aarde is het leven doorgegaan tijdens de wintertijd. Op sommige plaatsen is door gaten in de sneeuw te zien waar de bollen tevoorschijn zullen komen. Er komt als het ware een warme stroom van de planten uit naar boven. Bolletjes van sneeuwklokjes, hyacinten en winterakonieten zullen weldra hele stille sprietjes laten zien.Maria-Lichtmis is het feest van het steeds sterker wordende daglicht. Met het Michaelsfeest maakten we ons sterk om de donkere tijd binnen te treden. Met het Sint Maartensfeest staken we de eerste lichtjes aan. Met dit laatste winterfeest blaast Maria het lichtje uit. De traditie van pannenkoeken eten op Maria Lichtmis zou ontstaan zijn doordat men op deze dag ook de arbeidscontracten op het platteland liet aanvangen. Het was dus het begin van een nieuw landbouwjaar... en dus een reden tot feesten. Maria Lichtmis opent de rij van een serie christelijke feestdagen, die tot en met Pinksteren voortduren en welke de heidense vruchtbaarheidsfeesten verdrongen hebben.
Een oud volksgezegde luidt: "Het wordt lichter; na kerstmis wordt het daglicht een hazensprong lichter, na nieuwjaar een hertesprong, en met Maria Lichtmis een heel uur." Vroeger werkten de handwerkslieden na de tweede februari alleen nog maar bij daglicht. Ze hielden rekening met het gezegde: "Maria blaast het lichtje uit en Michaël steekt het weer aan." Het feest van Maria Lichtmis werd oorspronkelijk gevierd ter herinnering aan het reinigingsoffer dat Maria in de tempel opdroeg, veertig dagen na de geboorte van Jezus. In latere tijden werd het de dag, waarop men de kaarsen liet wijden die een familie gedurende een heel jaar nodig had,
De leuze van de dag: "Is het vrouwtje nog zo arm, bij Lichtmis zet zij een pannetje warm."
Websites van Stichting Stimin, V.S. Krimpen aan de IJssel, V.S. Ede, de Vijfster Apeldoorn & Michaelschool Leeuwarden.
Vaak is er na het nieuwe jaar begonnen is sommige dagen een voorproefje op de komende lente. In sommige jaren kan je al op Nieuwjaarsdag het gevoel bekruipen, dat de zon helderder schijnt, de vogels uitbundiger zingen en dat het voorjaar niet lang meer op zich laat wachten. Elk jaar is het anders, maar meestal is februari nog een koude en natte maand en ziet de natuur nog donker en doods uit.
Soms zijn al de eerste sneeuwklokjes in de tuin gezien. Ook andere struiken zoals de winterjasmijn kunnen al al in bloei staan. Met zijn gele bloempjes brengt hij toch licht in deze nog donkere tijd
In de klas
Jozef, Maria en het kindeke Jezus zijn op weg naar Egypte. De kinderen in de peuter- en kleuterklassen hebben meegemaakt, hoe alles gaandeweg verdween, het begeerde kleed van Maria, de koningskronen, het Jezuskind. Hoe diep al deze indrukken in hen geworteld kunnen zijn, ervaar je als het midden in de zomer ineens klinkt "Klein, klein Jezuken heb je zulke kou…", of als we bij oudere kinderen ineens een tekening van de Kersttijd zien verschijnen.
Zo zijn we bij Maria Lichtmis aangekomen, waar we nu het licht naar buiten brengen. Dan zal het water (symbool voor levenskracht) het licht dragen.
Na 2 februari wordt het licht buiten steeds sterker en de eerste tekenen van de komende lente zullen zich aankondigen. Vogelgezang komt weer om je heen en de eerste sneeuwklokjes kunnen we verheugd begroeten.
In voor-christelijke tijden werden er al feesten in februari gevierd door de Grieken, Romeinen en Germanen. Voor deze volkeren was de maand februari gewijd aan de Aarde Moeder, die zij respectievelijk Demeter, Ceres en Freia noemden.
Maria en zelfs Vrouw Holle kunnen we zien als beeld van deze Aarde Moeder, vandaar dat dit Christelijke feest van Maria Lichtmis zo duidelijk verband houdt met de feesten zoals die door de genoemde volkeren gevierd werden.
De Germanen hielden op deze feestdag een ommegang met brandende fakkels. Nu worden op twee februari de kaarsen voor de Mis gewijd. Dan volgt de processie (ommegang) waarbij alle zingende kerkgangers een brandende kaars in de hand houden en die óók tijdens de Mis brandend houden, vandaar de naam Maria Lichtmis.
Afbeeldingen bij dit artikel: forum Antroposofie en Kind
Meer informatie over Maria Lichtmis:
'Leven met het jaar' uitgeverij Christofoor geschreven door mevr. Christiane Kutik e.a.
© Helend opvoeden 2025
