menu

16 Bewegingssleutels

Ontwikkelingsaspecten  

Zestien sleutels bij het bewegen

  • Ontbreken/observatie
  • Gevolgen voor het leren
  • Mogelijke activiteiten om verder te ontwikkelen.

1. Tastzin

Vermijden van aanraking of juist overmatig zoeken ernaar. Problemen met de beurt afwachten, aversie tegen harde geluiden of knapperige voedsel; kan niet tot nabootsen komen. Tastzin is verstoord.

Verbonden met de Ego-zin.

Mogelijk moeite om te verbinden met anderen (ook leraar). Problemen bij het luisteren en aandacht schenken; hyperactief of juist te weinig actief.

Spelletjes waarbij op de rug geschreven wordt; ruige spelletjes, kruipen, duwen, trekken, vangen; contactspelen als Witte zwanen, zwarte zwanen en ander soortgelijke spelletjes.

2. Levenszin

Vaak moe of ziek, nerveus; huidskleur niet goed, onzeker. Levenszin moet versterkt worden.

Verbonden met de gedachtezin.

Raakt tijdens de les verloren, kan de belevingen niet eigen maken.

Wanneer een kind chronisch moe of honger is, kan de hulp belemmerd zijn door de thuissituatie. Kunstzinnige activiteiten als schilderen of boetseren, zowel als positieve bevestiging, is heel belangrijk voor deze kinderen.

3. Bewegingszin

Lompe, zware bewegingen. De eigen bewegingszin moet gestimuleerd worden.

Verbonden met de taalzin.

Zie fijne motorische controle nummer 5, maar inclusief de grove motoriek. Moet vanuit een meer doortastende stemming aangepakt worden.

Bijna enige activiteit! Dierenspelletjes Zie zoo-robics - zie 'Movement for Childhood' (link beneden) op u-tube en De Extra Les, blz. 128 Integratie van vroege bewegingspatronen) Doen dit, doen dat, Simon zegt, Aarde, water, lucht en vuur.

4. Evenwichtszin

Valt vaak, duizelig, vaak hoofdpijn, houdt niet van bewegen of is juist overbeweeglijk, spint graag.

Evenwichtszin moet ontwikkeld worden.

Verbonden met het gehoor zintuig.

Touwtje springen, op de balanceerbalk oefenen.

Zoo-robics: vooral rollen, gym. - zie link beneden.

5. Tijd en ritme

Problemen bij het zingen van een rijmpje, marcheren.

Mogelijk monotone spraak; luister- en aandachtsproblemen, vertraagde leesvaardigheid

Alle ritmische activiteiten, liedjes en versjes, zang en klapspelletjes, touwtjespringen.

6. Richting en doelgerichte handelingen

Verward richtingsgevoel problemen bij 'Simon zegt' spelletjes, kronkelt lichaam in vreemde posities terwijl het schrijft. Zwak of gedesorganiseerd bewegingszin, niet in staat lezen en schrijven te ondersteunen.

Schrijfachterstand.

Lees achterstand - problemen bij het volgen van de stroom en richting van de woorden; onhandigheid, het kan op sociaal gebied ook problemen geven.

Spelletjes als 'Simon zegt': Spelletjes opmaken waarbij aanwijzen nodig is.

7. Ruimtelijke oriëntatie

Kan geen vormen in de lucht schrijven of lopen, problemen bij spelletjes waarbij op de rug geschreven wordt. Letters en cijfers worden verkeerd om geschreven. Zwak ruimtelijke oriëntatie; innerlijke gewaarwording van vorm en van zichzelf in de ruimte, is zwak.

Problemen met herkenning van en vormen van lettertekens en cijfers.

Balspelletjes uit 'Stap voor stap' van Mary Nash-Wortham.

Streng spelletjes - touwfiguren maken, val spelletjes.

8. Volgorde

Kan de dagen van de week of de maanden niet onthouden, of de nummers van 1-10. Problemen met in de handen klapspelletjes. Moet leren om reeksen te herkennen en om dingen te ordenen.

Problemen met spelling en mogelijk met rekenen.

Kralen rijgen, sorteren van wasgoed, stenen of knopen, het alfabetlied en liedjes of versjes met de namen van de dagen of maanden; schoenveters knopen, vingerspelletjes.

9. Fijne motoriek

Problemen bij het hanteren van krijt of potlood, slordige handschrift of tekeningen; spraakproblemen, oog focus springt. Fijne motorische vaardigheid voor schoolleeftijd niet voldoende of afwezig.

Spraakproblemen, lezen en schrijven zwak.

Koperstaaf-oefeningen, dobbelstenen tussen vingers, klei of bijenwas, modellering, tongbrekers. Voor oogbeweging is het misschien nodig om een opticien die gespecialiseerd is in dit soort problemen, te raadplegen.

10. Lateralisatie

Gemengd oog-, hand-, oor- en voetgebruik, bijvoorbeeld het optillen en gebruik van een imaginaire telescoop – gebruikt het kind twee handen of wisseling van prioriteit handen of ogen.

De lateralisatie is gemengd of onbeslist.

Het is mogelijk dat hier alleen sprake is van een langzame ontwikkeling; tegen 7 jr. is het gewenst dat lateralisatie al gevestigd is; het kan een langetermijnproblematiek aangeven. De verwerking van links-rechtshersenactiviteit zal minder harmonisch verlopen.

In het klaslokaal aandacht voor waar het kind geplaatst wordt. Alle spelletjes, taken of oefeningen waarbij de dominante kant gebruikt wordt. Stimuleren om dominante arm of voet voorrang te geven bij het aankleden.

11. Horizontale middellijn barrière

Tilt onderlijf omhoog tijdens het schrijven; kan niet door een hoepel springen of in de taille buigen. Middellijn barrière is misschien nog aanwezig. Onvoldoende relatie tot boven/onder.

Innerlijke bewegingscapaciteit nog onvoldoende ontwikkelt om goed te kunnen 'organiseren' voor lezen en schrijven. Dat is normaal tot ongeveer 7 jr.

Touwtje springen, haasje over, kikkerspringen, schommelen, aan klimrek hangen, sleeën.

12. Verticale middellijn barrière

Plaatst het papier aan de zijkant of draait lijf, problemen met bal en hop spelletjes; mogelijk is de verticale middellijn barrière nog aanwezig of verhoudingen links/rechts niet goed.

Interne ontwikkeling bewegingsmogelijkheden nog onvoldoende – tot een mate normaal tot leeftijd 9.

Enige spelletjes of taken waarbij de middellijn barrière doorbroken wordt, schoolbord wissen, balspelletjes (hoppen) en het 1/8 oefening uit "The extra lesson" (Audrey McAllan), koperstaaf en pittenzak oefeningen (stap voor stap – Mary Nash-W).

'Chinees Voetbal' * https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=chinees+voetbal#fpstate=ive&vld=cid:a564001e,vid:jIUs3jUwUEs,st:0

13. Nabootsing

Onvermogen om de aandacht te focussen, onvoldoende verbinding met de omgeving, kan niet volgen of nabootsen. Intellectuele overvraging, onvoldoende aanbod van activiteiten om te imiteren.

Nabootsing is de basis voor het leren in de eerste jaren van ontwikkeling in de Vrije School; het is ook een voorwaarde voor het kunnen accepteren van verantwoordelijkheid in volwassenheid.

Nadoen spelletjes als 'Simon zegt', doe dit, doe dat.

Vermijden van verbale instructie en veel gelegenheid aan het kind geven om de activiteit nabootsend te volgen.

14. Verwachting

De beurt niet kunnen afwachten; gaat niet mee in de stroom; zielenkwaliteit van 'verwachting' moet waarschijnlijk gewekt en gestimuleerd worden.

Blijft niet bij de groepsactiviteiten; kan niet wachten op inzicht, ten opzichten van het leren van nieuwe dingen.

Alle spelletjes waarbij op de beurt gewacht mag worden.

15. Reflexen niet omgevormd

Valt uit stoel, wringt lijf in vreemde bochten, kan niet kruipen, kan niet lateraal kruisen; leesproblemen na 8 jaar; reflexen die bij een dreumes of peuter horen zijn niet verdwenen.

Sommige kinderen omzeilen de problemen, met de bijbehorende stress en spanning tot gevolg, andere hebben last van leerachterstanden.

Zoo-robics en alle kruip spelletjes, zwemmen, val spelletjes.

16. Radius (spaakbeen) en Ulna (ellepijp)

Lompe armbewegingen zijn vaak aanwezig bij kinderen met lees- en schrijfproblemen. De radius en ellepijp kan misschien nog niet voldoende ontwikkelt zijn.

Problemen met lezen en schrijven, algemene leerproblemen, stress, hoofdpijnen, ontlopen van taken of activiteiten.

Alle activiteiten waarbij de behendigheid van de armbewegingen kan ontwikkelen, ook koperstaafoefeningen.

* 'Chinees Voetbal' - De hele klas staat in een cirkel met gespreide benen, de buitenkant van de voeten tegen de buitenkant van de voeten van de buren. De kinderen trachten de bal tussen de benen van een ander kind te stoten met handen bij elkaar, dat dan echter probeert af te weren met de handen ook bij elkaar. Hierbij merkt men op dat sommige kinderen, die het moeilijk hebben, de knieën tegen elkaar persen, of op hun hurken gaan zitten en niet buigen met hun hoofd omlaag (wij zullen hier een aangepaste variatie op moeten bedenken).

Bronnen voor de oefeningen:

© Helend opvoeden  2025

naar boven